Fractievoorzitter VVD, Walter van Dijk over toeslagenaffaire
“Wat ik er persoonlijk goed aan vind is dat het kabinet verantwoordelijkheid neemt. Dat niet bijvoorbeeld alleen een minister aftreedt, maar het hele kabinet. Dat is een belangrijk signaal naar de samenleving en naar de ambtenaren die er direct mee te maken hebben. Doordat het kabinet is gevallen ontstaat breed het gevoel dat het écht fout is gegaan. Wat ik persoonlijk wat minder vind is dat de Tweede Kamer met de vinger naar het kabinet wijst en zelf weinig reflectie op de eigen rol toont. De aangescherpte regels tegen fraude komen niet zo zeer bij het kabinet vandaan, die komen met name vanuit de Tweede Kamer. En dan zou het goed zijn als de Tweede Kamer haar eigen rol ook kritisch bekijkt, iets wat geldt voor de gehele Tweede Kamer dus coalitie en oppositie.
Voor de lokale politiek is deze affaire ook een les. Ook lokaal moeten we ons blijven realiseren dat wanneer je als raad regels maakt, je het risico loopt dat je het oog verliest op de uitvoering. We moeten een goed zicht hebben op wat een besluit concreet gaat betekenen voor de betrokken burgers en voor de mensen die op uitvoerend niveau aan de slag moeten. In dit geval constateerde de Tweede Kamer dat er sprake was van fraude, men eiste van het kabinet aanscherping van de regels en dat is vervolgens enorm doorgeschoten waarbij mensen echt door de mangel zijn gehaald.
De toeslagenaffaire is een extreem voorbeeld, maar lokaal kunnen we ook doorschieten door als raad op de stoel van het college van B&W te gaan zitten en ons met de uitvoering te gaan bemoeien. Dat zien we bijvoorbeeld met afval waar de raad actief wil meedenken over de uitvoering en we hebben het ook gezien met het verkeer in het centrum. Als raad vinden wij hier van alles van, maar uiteindelijk hebben wij te weinig kennis om het goede te vinden. Als we als raad te veel gaan sturen op de uitvoering, dan kan je uiteindelijk te weinig zicht hebben op wat het precies zal betekenen en dan kan het zomaar mis gaan. Ofwel, richt je als raad op de hoofdlijnen, blijf een beetje weg bij de uitvoering en heb vertrouwen in de mensen die uiteindelijk het werk moeten uitvoeren.
De lokale politiek heeft niet direct te maken met deze toeslagenaffaire. De verantwoordelijkheid voor toeslagen ligt bij het Rijk. Tegelijk raakt het ons wel want getroffen inwoners kunnen ook hier in Zeist wonen. Wij hebben momenteel nog geen goed beeld van de gevolgen in Zeist. Lastig bij deze affaire is om te achterhalen wie de mensen zijn die hierdoor benadeeld zijn.
Deze week is bekend gemaakt dat de schulden die mensen hebben opgelopen kwijt wordt gescholden door het Rijk. Ook doet het kabinet een beroep op andere partijen inclusief gemeentes om deze groep ook van de andere schulden te verlossen.
We zullen in beeld moeten krijgen wie de betrokkenen zijn zodat we mensen hulp en ondersteuning kunnen bieden. Wat we in Zeist bijvoorbeeld al vrij actief doen is schuldhulpverlening. Voor deze groep kan ik me voorstellen dat we deze mogelijkheden actiever in kaart gaan brengen. Bijvoorbeeld door duidelijk te maken dat er een loket is en dat ze zich vooral moeten melden zodra ze hulp nodig hebben.”